Spadek – co warto wiedzieć?

Czym tak naprawdę jest spadek? Spadek jest całością praw oraz obowiązków zmarłego, które przechodzą na jego spadkobierców w drodze dziedziczenia. Nie zależnie czy spadkobiercy nabywają spadek na drodze dziedziczenia ustawodawczego (wg Kodeksu Cywilnego) czy poprzez zostawiony przez zmarłego testament. Aby prawo albo obowiązek mogło stać się spadkiem to muszą zostać spełnione następujące warunki:

• musi posiadać charakter cywilnoprawny
• musi posiadać charakter majątkowy
• nie mogą być ściśle związane ze spadkodawcą
• nie mogą należeć do praw, które przechodzą na określone osoby nie zależnie czy one są spadkobiercami zmarłego

Czym jest cywilnoprawny charakter praw i obowiązków?

W skład spadku wchodzą tylko i wyłącznie prawa oraz obowiązki zmarłego, które mają charakter cywilnoprawny czyli wszystkie prawa oraz obowiązki pochodzące z zawartych przez zmarłego umów np; najem,, sprzedaż, kredyt itp. W skład spadku nie wchodzą natomiast  prawa oraz obowiązki wynikające z natury administracyjnoprawnej, finansowo prawnej czy karnoprawnej. Wyjątek stanowi uprawnienie spadkobierców do żądania zwrotu nadpłaconego przez zmarłego podatku. Do spadku  po zmarłym nie należy uprawnienie do świadczeń rentowych czy emerytalnych.

Co to jest majątkowy charakter praw oraz obowiązków?

Majątkowymi  prawami oraz obowiązkami są te, które w sposób bezpośredni uwarunkowane są ekonomicznym interesem uprawnionego/zobowiązanego. Do spadku nie należą wszystkie  prawa oraz obowiązki, które w żaden bezpośredni sposób nie związane są ze sferą ekonomiczną spadkodawcy oraz wygasają w chwili jego śmierci.

Które prawa oraz obowiązki są ściśle związane ze spadkodawcą?

Ścisły związek prawa albo obowiązków, które w sposób nie rozerwalny są związane ze spadkodawcą. Dotyczą  one zaspokajania jego indywidualnych potrzeb oraz wygasają w dniu jego śmierci. Wśród najważniejszych  prawa oraz obowiązków związanych ściśle z osobą zmarłego należy wymienić:

• prawa oraz obowiązki majątkowe, które wynikają z istniejących stosunków rodzinnych np: obowiązek alimentacyjny gaśnie w chwili śmierci osoby uprawnionej do alimentów, w przypadku osoby śmierci osoby zobowiązanej do płacenia alimentów obowiązek ten nie przechodzi na jego spadkobierców. W kategorii są równiez wyjątki.
• inna prawa majątkowe nie mogące z definicji  trwać dłużej niż do końca życia uprawnionego np: prawo dożywocia, użytkowania, służebności osobistej oraz renty
• zobowiązanie czyli niektóre stosunki obligacyjne
• wszelkie prawa spółdzielcze
• prawo do zadośćuczynienia pieniężnego w celu naprawy krzywdy doznanej naruszeniem dóbr osobistych. Wyjątek stanowi powództwo, które zostało wytoczone za życia poszkodowanego bądź zostało uznane na piśmie.

Które prawa przechodzą na określone osoby nie zależnie czy są one spadkobiercami zmarłego?

Prawo majątkowe przechodzi na określone osoby nie zależnie czy są one spadkobiercami zmarłego czy też nie. Prawo to nie jest zaliczane do spadku, zaś pozostałe prawa tak. Do praw niewchodzących w skład spadku zalicza się:

• prawo określonych ustawą osób, które mogą wejść w stosunek najmu po zmarłym, tylko jeśli wcześniej zamieszkiwały z najemcą na stałe
• służebność mieszkania
• prawo do żądania wypłaty połowy środków, które są zgromadzone na rachunku zmarłego W OFE przez wskazane wcześniej przez niego osoby
• prawo do żądania sumy przypadającej określonej osobie z tytułu ubezpieczenia  zmarłego
• prawo do żądania zwrotu kosztów pogrzebu od banku w którym zmarły miał konto
• prawo do żądania od banku przez określoną wcześniej przez zmarłego osobę wypłaty kwoty  o ile zmarły tak postawił
• prawo do żądania od spółdzielni mieszkaniowej wypłaty udziału jeśli zmarły tak postanowił

Które prawa wchodzą w skład spadku?

W skład spadku wchodzą wszystkie prawa rzeczowe czyli użytkowanie wieczyste, własność oraz niektóre prawa rzeczowe ograniczone. Prawa, które wynikają ze stosunków zobowiązanych również wchodzą w skład spadku. Na spadkobierce przechodzą roszczenia wynikające z umów zawartych przez spadkodawcę.

Które obowiązki zaliczają się w skład spadku?

Obowiązki majątkowe czyli długi spadkowe wchodzą w skład spadku. Obowiązki majątkowe muszą spełniać kryteria:

• mieć charakter majątkowy
• nie mogą pozostawać w ścisłym związku ze spadkodawcą
• nie mogą przechodzić na określone osoby

Do spadku należą koszty pogrzebu, koszty postępowania spadkowego, zaspokojenie roszczeń o zachówek, obowiązek wykonania poleceń i zapisów oraz koszty zarządzania majątkiem spadkowym czy wynagrodzenia wykonawcy testamentu ( jeśli takowy był). Należy pamiętać iż nie wszystkie prawa oraz obowiązki zmarłej osoby wchodzą w skład spadku. Prawa oraz obowiązki muszą spełniać wszystkie wymienione na początku kryteria, aby wejść w skład spadku.